Fiscale woonplaats: Nederland of België?

In welk land woont u, Nederland of België? Doorgaans een makkelijk te beantwoorden vraag. Maar het antwoord op deze vraag kan ook leiden tot een procedure bij de Hoge Raad, zoals zal blijken uit het onderstaande.

Casus

Een huisarts en zijn vrouw waren van mening dat zij per 1 december 2001 van Nederland naar België waren verhuisd en derhalve niet langer kwalificeerden als fiscaal inwoner van Nederland en dus niet langer in Nederland belastbaar waren voor hun wereldinkomen. Beiden hebben de Nederlandse nationaliteit en woonden in ieder geval tot 1 december 2001 in Nederland. De huisarts zette zijn praktijk in Nederland voort en in 2014 schreven zij zich opnieuw in op het voormalige adres in Nederland.

Geschil

Tussen partijen was niet in geschil dat zij vanaf 1 december 2001 zowel in België als in Nederland als fiscaal inwoner konden worden gezien op grond van nationale wetgeving. In dergelijke gevallen dient de tie-breaker rule, zoals opgenomen in het tussen Nederland en België gesloten belastingverdrag, te worden toegepast. De tie-breaker rule schrijft voor dat voor de bepaling van de fiscale woonplaats van een natuurlijk persoon achtereenvolgens doorslaggevend is:

• in welk land een duurzaam tehuis ter beschikking staat;
• met welk land de persoonlijke en economische betrekkingen het nauwst zijn (middelpunt van levensbelangen);
• in welk land de natuurlijke persoon gewoonlijk verblijft;
• van welk land de natuurlijke persoon onderdaan is.

Omdat de huisarts en zijn vrouw in zowel België als in Nederland een duurzaam tehuis tot hun beschikking hadden, moesten de persoonlijke en economische betrekkingen uitkomst bieden.

Uitspraak

Gezien alle feiten en omstandigheden oordeelden zowel de Rechtbank als het Gerechtshof dat de persoonlijke en economische betrekkingen met Nederland het nauwst waren. Met als gevolg dat belastingplichtigen ook na 1 december 2001 kwalificeerden als fiscaal inwoners van Nederland. De Hoge Raad was het eens met het oordeel van de Rechtbank en het Gerechtshof. De persoonlijke en economische betrekkingen van belastingplichtigen met Nederland kan onder meer worden opgemaakt uit de volgende vastgestelde feiten:

• dat zij met name lidmaatschappen in Nederland aanhielden;
• dat zij hun werkzaamheden in Nederland voortzetten;
• dat het gebruik van gas, water en elektriciteit in de woning in Nederland slechts beperkt was gedaald;
• dat de huisarts in verband met zijn (nacht)diensten voor zijn huisartsenpraktijk incidenteel in de woning in Nederland sliep;
• dat zij de telefoon- en kabelaansluiting in het huis in Nederland aanhielden.

Tegenover het bovenstaande stonden vrijwel geen aangevoerde persoonlijke en/of economische betrekkingen met België.

Conclusie

Een emigratie heeft slechts de beoogde fiscale gevolgen indien die realiteitsgehalte bezit. Door de vaststelling van Nederland als fiscale woonplaats werden belastingplichtigen in Nederland (zwaarder) belast voor de afkoop van de oudedaglijfrente, de afkoop van een stamrecht en een tweetal liquidatie uitkeringen. De opgelegde (vergrijp) boeten zijn vervallen, omdat de Inspecteur de (voorwaardelijke) opzet niet kon onderbouwen.

Voorkomen is beter dan genezen! Neem daarom gerust contact met mij op indien u op het punt staat te emigreren, al geëmigreerd bent of gewoon nadere informatie wenst. Dat kan via email: danielle.peeters@tax4expats.nl of via telefoonnummer: +31(0)6 41275681.

Dit bericht is opgesteld naar de stand van zaken op 14 september 2017